Proces arteterapeutyczny

Rate this post

Istotę arteterapii stanowi jej terapeutyczny wynik działalności, który oparty jest na tworzeniu czegoś, swobodnej ekspresji. Jej celem jest wydobywanie z pacjentów ich ukrytych pokładów energii oraz siły, pomocnych w rozwoju oraz poszukiwaniu motywacji do dalszych zmagań. W związku z tym należy zaznaczyć, iż w terapii przez sztukę, ważny jest przebieg procesu arteterapeutycznego, ponieważ to od niego zależne są uzyskiwane efekty oddziaływania leczniczego.

J. Konieczna proces arteterapeutyczny definiuje jako „autentyczne ukierunkowanie życiowe”, które jest realizowane przy użyciu dostępnych środków. Jej zdaniem głównie ma on za zadanie ukazywać „bogactwo natury i urody świata oraz neutralizować przeszkody hamujące wewnętrzny rozwój jednostki”[1]. Nie może on stanowić zbioru sztywnych schematów, uniemożliwiających spontaniczność i intuicyjność całościowego działania. W związku z tym powinien on być układem o różnorodnych czynnościach, w swoim charakterze zbliżonym do działalności twórczej. Istotne jest, aby zajęcia odbywały się w atmosferze swobody, zaufania, poczucia bezpieczeństwa oraz braku obaw przed negatywną oceną. Autorka również wskazuje na zasady, które mogą być pomocne w procesie arteterapeutycznym. Są one zbieżne z regułami wprowadzonymi przez pedagogikę zabawy, która do swoich technik dodała elementy arteterapii. Do zasad tych należą:

  • dobrowolność uczestnictwa w zajęciach i decydowanie uczestnika o swojej aktywności w proponowanych ćwiczeniach,
  • dwupoziomowa komunikacja polegająca na porozumiewaniu się w sferze werbalnej i niewerbalnej,
  • wyrażanie emocji ujawniających uczucia,
  • sprzeciw wobec rywalizacji, czyli silne podkreślanie braku podziału na zwycięzców i przegranych,
  • stosowanie różnych środków wyrazu, takich jak: śpiew, taniec, gra na instrumencie, malowanie, wchodzenie w rolę,
  • zasada „tu i teraz” podkreślająca wagę doznań doświadczanych podczas zajęć[2].

Muraszko wskazuje na kolejność, w jakiej powinien przebiegać proces arteterapeutyczny. Po pierwsze należy zacząć od ujawnienia niebezpiecznych uczuć, które zostały wyparte do podświadomości, przy czym uczucia te nie mogą zostać wyrażone w tradycyjny sposób. Po drugie trzeba uświadomić sobie własne uczucia poprzez uzewnętrznienie ich w różnej formie ekspresji i przyjrzeniu się im poprzez bagaż doświadczeń. Później powinna pojawić się retrospekcja wydarzeń, uczuć, motywacji. Na zakończenie następuje porównanie wytworów będących podsumowaniem terapii i analiza prac własnych jako ważny element autoterapii[3].

Zaznacza się, iż w procesie arteterapeutycznym ważną rolę odgrywa nie tylko sam jego przebieg, ale także osobowość terapeuty za niego odpowiedzialnego. Wskazuje się, iż arteterapeuta powinien być osobą wyposażoną w odpowiednie kwalifikacje, więc posiadać wiedzę z zakresu zarówno sztuki, jak i terapii.

Dodatkowo musi być przygotowany do pracy w różnorodnych instytucjach, tj. przykładowo w szpitalach, szkołach specjalnych, domach pomocy społecznej, ale również do prowadzenia praktyki prywatnej, opierającej się na przeprowadzaniu terapii indywidualnych, grupowych. Spotkania z podopiecznymi muszą mieć wyznaczony konkretny cel, czas (określona pora, częstotliwość i okres trwania poszczególnych sesji) i miejsce (czyli odpowiednio urządzony i wyposażony gabinet). Ramy czasowe powinny być z góry ustalone, natomiast przebieg zajęć szczegółowo udokumentowany. Arteterapeuci powinni stale uzupełniać swoje kwalifikacje, uczestnicząc w różnych kursach i seminariach, a także, podobnie jak psychoterapeuci, poddawać się co pewien czas superwizji.

Rozmysłowicz podkreśla, iż w zawodzie arteterapeuty prócz opanowania odpowiednich umiejętności, wiedzy, najważniejsze znaczenie ma jego osobowość oraz przyjacielski stosunek do wychowanków. Wiąże się to z posiadaniem pozytywnych cech osobowości, tj. życzliwości, dobroci, pozwalających na stworzenie bezpiecznego otoczenia oraz nawiązania stosunku opartego na zaufaniu. „Osobowość terapeuty oraz sposób reagowania i postępowania, umiejętność włączania się w radości i kłopoty dziecka, wreszcie jego wrażliwość […] są czynnikami, które zwiększają skuteczność arteterapii”[4]. Taka atmosfera stanowi punkt wyjścia do terapii przez sztukę, ponieważ powala pacjentowi na otwarcie oraz uzewnętrznienie swoich uczuć, emocji, problemów.

Opała – Wnuk wskazuje, że w pracy arteterapeutycznej można kierować się sześcioma poziomami ułatwiającymi efektywną pracę z podopiecznym. Są nimi: poziom manualny, kinestetyczny, wyobrażeniowy, emocjonalny,

sensomotoryczny, podświadomy. Na poziomie manualnym usprawnia się dziecko ruchowo, z reguły jedną część ciała. Poziom kinestetyczny dotyczy polepszania rozwoju oraz terapii zaburzeń, zahamowania głębokich dysfunkcji poprzez ruch. Zdaniem autorki na poziomie wyobrażeniowym (polega on na utrzymaniu, pielęgnowaniu i rozszerzaniu wyobraźni twórczej) najważniejsze jest tzw. działanie „poza schematem”. Tutaj dominującą metodą jest plastyka, dzięki której najłatwiej jest poruszyć wyobraźnię. Następny – poziom emocjonalny, łącząc się z pozostałymi, opiera się na założeniu, iż każde dziecko otrzymuje w dziedzictwie genetycznym pewien zespół cech emocjonalnych. Emocje, których doświadcza w środowisku domowym czy też szkolnym kształtują obwody emocjonalne, sprawiając, że lepiej lub gorzej nabywa podstaw inteligencji.

Na poziomie sensomotorycznym ważną rolę w procesie uczenia pełnią narządy zmysłów. Zmysłowe doświadczenia (wewnętrzne, zewnętrzne) kształtują sposób, w jaki jednostka tworzy i wyobraża sobie obraz, a przez to jednocześnie swój sposób myślenia. Ostatni – poziom podświadomy, stanowi najtrudniejszy poziom pracy arteterapeutycznej. Jest on powiązany przede wszystkim z dysfunkcjami psychicznymi (np. lęk, depresja, zaburzenia emocjonalne), diagnoza oraz leczenie wymagają długiego okresu terapii. Podświadomość stanowi ogół działań człowieka (ciała i umysłu), znajdują się w niej treści będące częścią jego doświadczeń, o których jednak na skutek negatywnych wspomnień, skutków, osoba nie chce on pamiętać. Te przeżycia, doświadczenia, konflikty, wyparte do sfery podświadomości można skutecznie wydobyć w procesie artetrapeutycznym.[5]

„Arteterapia jako odrębna dziedzina praktyki społecznej stanowi syntezę idei i doświadczeń wyprowadzonych z takich dziedzin, jak: sztuki wizualne, psychologia, psychoterapia, pedagogika oraz nauki o zdrowiu, zorientowaną na komunikację, zdrowie i osobisty rozwój człowieka” [6]. W. Karolak podkreśla, że terapia przez sztukę stanowi proces upodmiotowienia człowieka, poznania go wraz z akceptacją jego osoby, posiadającej określoną wiedzę oraz dysponującej określonymi doświadczeniami[7].

Współcześnie, w dobie zachodzących zamian i wzrastających potrzeb, szczególnego znaczenia nabierają dwa rodzaje sztuki: muzyka i taniec. Specyfika oddziaływania muzykoterapii i choreoterapii na człowieka sprowadza się do bogactwa środków wyrazu, jakimi dysponują, ich wszechstronnego wpływu na jednostkę, a przede wszystkim niezwykłych właściwości leczniczych.


[1] Por. E. J. Konieczna, Arteterapia w teorii i praktyce…, dz. cyt., s. 29.

[2] Tamże.

[3] Por. Tamże.

[4] P. Rozmysłowicz, Arteterapia jako metoda…, dz. cyt., s. 16.

[5] Por. K. Opała – Wnuk, Sztuka, która pomaga dzieciom, Łódź 2009, Wyd. Feeria, s. 10-16.

[6] A. Gutowska, Stowarzyszenie Terapeutów i Arteterapeutów „LINE” – sukcesy i porażki [w:] Czego obawiają się ludzie? Współczesne zagrożenia społeczne: diagnoza i przeciwdziałanie, pod red. M. Libiszowskiej – Żółtkowskiej, Warszawa 2007, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, s. 423.

[7]  E. Bochno, Arteterapia – nowe (kolejne) spojrzenie na profilaktykę? Wywołanie problemu [w:] Muzyka – Edukacja – Terapia. Przekraczanie barier, pod red. J. Fyk, A. Łuczak, Zielona Góra 2010, Oficyna Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, s. 141.

Wstęp pracy magisterskiej

Rate this post

Choroby układu krążenia i serca oraz choroby naczyń mózgowych to bardzo rozpowszechniona grupa chorób w Polsce i na świecie. Według badań Głównego Urzędu Statystycznego, w 2006 roku prawie połowa zgonów w Polsce spowodowana była właśnie tą grupą schorzeń. Podobnie kształtuje się statystyka w innych krajach rozwiniętych. Według CVD (ang Cardiovascular Disease) Statistics 2008, każdego roku choroby sercowo – naczyniowe zbierają żniwo w postaci ponad 4,3 mln zgonów w Europie, co stanowi około 48% wszystkich zgonów na naszym kontynencie. Oprócz Francji, Holandii i Hiszpanii, choroby sercowo – naczyniowe są powodem największej umieralności pod względem płci [45].

Świadomość człowieka dotycząca czynników ryzyka chorób sercowo – naczyniowych, a także wszystkich innych poważnych chorób, powinna być coraz większa. Wiedza na tematy związane z chorobami, jest podstawą do tworzenia pewnych schematów, na bazie których budujemy nasz system wartości zdrowotnych. To na tej podstawie eksponujemy pewne zachowania  zdrowotne bądź antyzdrowotne, które dość  często  istotnie wpływają na nasze zdrowie i życie. Człowiek świadomy, a zarazem bogaty w wiedzę na temat chorób układu krążenia, powinien  (myśląc logicznie) prowadzić taki styl życia, który zapewni mu zdrowie. Powinien  unikać wszelkich czynników niekorzystnych i zagrażających życiu, a podlegać wpływowi tych, które mogą to życie przedłużyć i nadać mu formę jak najlepszą i na jak najwyższym poziomie. Patrząc  obiektywnie,  często zdarza się, że pomimo świadomości i wiedzy, człowiek nie jest w stanie wyegzekwować od siebie samego przestrzegania większości podstawowych zasad zdrowego stylu życia. Jest to spowodowane warunkami środowiska, które otacza człowieka, ale także istnieniem zjawiska nałogu, przyzwyczajeń i stereotypów.

Najlepszą i najważniejszą formą skutecznej walki z chorobami sercowo – naczyniowymi jest profilaktyka. Ponieważ rozwój zmian miażdżycowych rozpoczyna się już w młodym wieku, należy jak najwcześniej wpoić młodym ludziom, w jaki sposób chronić swój organizm przed niekorzystnym wpływem różnych czynników. Zważywszy na to, że najistotniejszy okres dla rozwoju poglądów człowieka przypada między 16 a 24 rokiem życia, należy w tym czasie zapewnić mu jak najwięcej źródeł prawidłowych i zdrowych schematów zdrowotnych. Program profilaktyczny wdrażany i propagowany wśród dzieci i młodzieży powinien przede wszystkim uczyć potrzeby zdrowego stylu życia. Dzięki temu w późniejszym czasie młody człowiek nie byłby podatny na negatywne wpływy otoczenia i świadomie wybierał taki tryb życia, który jest nie tylko wygodny i przyjemny, ale przede wszystkim zdrowy.

Według Europejskiej Deklaracji na rzecz Zdrowia Serca, „choroby układu krążenia mają podłoże wieloczynnikowe i podstawową zasadą postępowania jest odniesienie się do wszystkich czynników ryzyka warunkujących chorobę na poziomie populacyjnym i indywidualnym” [11].

Przeglądając piśmiennictwo z zakresu omawianego tematu, zaobserwowałam także, że w Stanach Zjednoczonych oraz w krajach Europy Zachodniej, regularnie prowadzi się działania oceniające i analizujące prozdrowotne oraz antyzdrowotne zachowania młodzieży, co pozwala na późniejsze prawidłowe zarządzanie tzw. ryzykiem zdrowotnym. Porównując pod tym względem te same działania w Polsce, można bez wahania stwierdzić, że nasza profilaktyka nie jest na odpowiednio wysokim poziomie zaawansowania, a zakres działań oceny ryzyka zdrowotnego jest wciąż niedostateczny. Wynika to, być może, ze zbyt małej aktywności w zakresie promowania zdrowia, bądź też z braku wypracowanych metod oceny tego ryzyka [18].

Choroby sercowo – naczyniowe

Do chorób sercowo –naczyniowych mających największy udział w chorobowości i śmiertelności należy miażdżyca tętnic. Jest ona główną przyczyną choroby niedokrwiennej serca, niedokrwienia kończyn i chorób naczyń mózgowych.

Terapia przez sztukę

Rate this post

Współcześnie coraz częściej podkreśla się znaczenie sztuki w działaniach o charakterze terapeutycznym, diagnostycznym czy też edukacyjnym. Sztuka jest utożsamiana z potrzebą tworzenia, wyrażania siebie, swoich emocji, jest ona środkiem poprzez który możemy ukazać własne myśli i przeżycia. I. Wojnar zaznacza, iż świat sztuki jest rzeczywistym środowiskiem ludzkiego istnienia, w którym każde dzieło, każdy wytwór człowieka wyraża doznania, przeżycia, idee, czyli to wszystko „co składa się na jego indywidualną osobowość twórczą, jak i elementy zewnętrznego świata, które docierają do artysty za pośrednictwem jego zmysłów, intelektu, wrażliwości. Sztuka może więc być uznana za ogniwo łączące świat zewnętrzny ze światem wewnętrznym”[1]. Można stwierdzić, że pozwala ona człowiekowi przekroczyć jego własne granice, otworzyć się na otaczającą rzeczywistość, a co najważniejsze na innych ludzi.

Wprawdzie idea oddziaływania na człowieka za pośrednictwem sztuki pojawiła już się w czasach starożytnych, jednak rozwój arteterapii jako samodzielnej dyscypliny naukowej jest w zasadzie krótki. Na początku była ona utożsamiana z szeroko rozumianą sztuką stosowaną w diagnostyce w dziedzinie psychoterapii i psychiatrii. W latach następnych zaczęła być „środkiem rozwoju twórczego” stosowanym w psychologii oraz pedagogice jako narzędzie korekcji

Dopiero w latach 70. XX wieku zostały opracowane metody i koncepcje arteterapii[2].

Arteterapia, więc terapia przez sztukę, jest szczególnym rodzajem działalności skierowanej na człowieka oraz środowisko, w którym on funkcjonuje. Dąży ona do przywrócenia lub potęgowania zdrowia, natomiast do jej nadrzędnych celów zalicza się poprawę jakości życia. Arteterapia wyzwala aktywność twórczą, wyrównuje braki i ograniczenia psychofizyczne, jest pomocna w akceptacji samego siebie oraz innych. W jej wyniku uwalnia się ekspresja twórcza, emocji, prowadząca do wywołania korzystnych zmian w zachowaniu i postawie pacjenta. Terapia przez sztukę ma na celu wydobycie siły i energii tkwiących w jednostce, które są niezbędne w poszukiwaniu motywacji do dalszego rozwoju własnego oraz procesu twórczego. W związku z tym współcześnie posiada ona coraz większe zastosowanie w działaniach o charakterze terapeutycznym, jest ona stosowana w pracy z osobami z różnymi dysfunkcjami czy problemami natury życiowej.

W rozdziale pierwszym omówiona zostanie możliwość terapeutycznego oddziaływania na człowieka za pomocą sztuki, zostanie ukazane różnorodne rozumienie sztuki, pełnione przez nią funkcję oraz jej działanie w odniesieniu do terapii. Następnie będzie wyjaśnione pojęcie arteterapii, sposób jej definiowania, rodzaje, a także pełnione przez nią cele. Na zakończenie scharakteryzowany zostanie proces artetrapeutyczny, na czym on polega, wraz z odniesieniem do osoby terapeuty, jego niezbędnych dyspozycji.


[1] Teoria wychowania estetycznego, pod red. I. Wojnar, Warszawa 1997, Wyd. „Żak”, s. 251.

[2]  Por. E. J. Konieczna, Arteterapia w teorii i praktyce, Kraków 2003, Oficyna Wyd. „Impuls”, s. 23.

Nawyki żywieniowe jako zachowanie zdrowotne

Rate this post

trzeci podrozdział pracy magisterskiej

Żywienie jest bezpośrednim czynnikiem warunkującym zdrowie. Sposób żywienia to  bardzo ważny element  wpływający na stan zdrowia ogółu społeczeństwa nie tylko przez niedobór, ale również nadmiar konkretnych składników odżywczych i energii [1].

Prawidłowe żywienie w okresie dzieciństwa i młodości jest warunkiem efektywnego wzrastania oraz dojrzewania organizmu, pełni sił, sprawności fizycznej, a w wieku szkolnym wydajnej i skutecznej nauki. Zestawienie posiłków wraz z zawartością poszczególnych

składników odżywczych i odpowiednią wartością energetyczną zarówno  chroni organizm przed niedoborami pokarmowymi, jak również prowadzi do zmniejszenia ryzyka przedwczesnego rozwoju miażdżycy i wielu innych chorób powstających na wskutek złego żywienia [2]. Czynniki żywieniowe w dużej mierze (20-40%) są powodem powstawania otyłości  u dzieci [3].

Prawidłowe żywienie jest głównym modyfikatorem rozwoju, stąd też tak ważną rolę odgrywa właśnie w wieku rozwojowym. Szczególnie dzieci i młodzież są podatne na skutki nieprawidłowego żywienia, dlatego w tej grupie społecznej bardzo ważne jest kształtowanie poprawnych nawyków żywieniowych.

Przeciętna dieta dorosłego człowieka w Polsce różni się bardzo od zalecanych norm głównie niewystarczającą ilością spożywanych posiłków i niewłaściwym ich rozkładem w ciągu dnia. W codziennej diecie jest przede wszystkim za mało warzyw i owoców oraz produktów mlecznych, a za dużo produktów wysokoenergetycznych takich jak fast-food.

Istnieje obawa o istotę nawyków żywieniowych dzieci, ponieważ przyjęto założenie, że formowanie nawyków odbywa się głównie w domu rodzinnym, w którym edukatorami żywieniowymi są właśnie rodzice. Wśród wielu czynników, które mają wpływ na model żywienia dorastającej młodzieży istotną rolę odgrywa środowisko rodzinne, ponieważ niezbyt dobre nawyki żywieniowe rozpoczynają się już w wieku niemowlęcym.

Do innych nieprawidłowości żywieniowych należą [4]:

  • fatalny rozkład posiłków w ciągu dnia
  • nieregularne spożywanie posiłków
  • niezmienność posiłków
  • podjadanie między posiłkami
  • brak regularności picia mleka
  • niedostateczne spożywanie owoców i warzyw
  • nadmiar w spożywaniu cukrów i sodu oraz niskie spożywanie wapnia

W Polsce z roku na rok maleje spożycie mleka, wapnia oraz witaminy D. To właśnie mleko wraz z przetworami jest głównym źródłem wapnia, które odpowiada za formowanie się kości. Niedobór wapnia, który w przyszłości może spowodować osteoporozę stwierdzono u około 88,5% badanych dzieci w wieku szkolnym. Dlatego bardzo ważne jest wypicie dziennie jednej szklanki mleka, która zaspokaja zapotrzebowanie organizmu  na białko w 60% . Bardzo często młodzież ogranicza spożywanie mleka zastępując go słodkimi napojami gazowanymi [5]. Wyniki badań z 2002 roku  wykazały, że zarówno u dzieci jak i młodzieży w wieku szkolnym niewystarczające jest spożycie:

  • owoców i warzyw – w przedziale wieku 11-15 lat nie spożywało codziennie owoców 54% natomiast warzyw 64% badanych
  • mleka wraz z przetworami – w przedziale wieku 7-18 lat [6]
  • dziewcząt 50-68%
  • chłopców 60-78%

Do nadwagi, a w późniejszym czasie otyłości prowadzą szczególnie pokarmy posiadające wysoki indeks glikeniczny. Są to między innymi produkty typu fast-food, hot-dog, hamburger, ale też smażona ryba z frytkami. Przygotowanie takich posiłków trwa bardzo krótko, a cena też jest bardzo przystępna. Są one jednak wysokokaloryczne. Fast-foody zawierają dużą ilość niezdrowych tłuszczów i węglowodanów natomiast nie zawierają ważnego dla zdrowia błonnika, witamin i składników mineralnych [7].

Aby racjonalnie się odżywiać, należy posiadać wiedzę na temat produktów żywnościowych zarówno zdrowych jak i szkodliwych dla naszego zdrowia. Badania, które zostały przeprowadzone odnośnie sposobu żywienia rozpoczęto od ustalenia zakresu wiedzy nastolatków na temat dobrego, zdrowego, sensownego odżywiania. Badanym został przedstawiony zestaw twierdzeń dotyczący odżywiania, na które mieli udzielić odpowiedzi czy podane twierdzenia są prawdziwe względnie fałszywe.

Okazało się, że przeważająca liczba badanej młodzieży dobrze orientowała się w tematyce dotyczącej zdrowego odżywiania – większość badanych dziewcząt i chłopców wskazywała właściwe odpowiedzi [8]. Najbardziej kontrowersyjna okazała się rola mleka w codziennej diecie-duża grupa osób (45,5% dziewcząt i 26,53% chłopców) twierdziła, że mleko jest najważniejszym źródłem białka. Tymczasem istotnym źródłem tego składnika są różne produkty pochodzenia zwierzęcego oraz ryby, jaja.

Natomiast mleko jest najważniejszym źródłem wapnia w diecie, o czym młodzież najwyraźniej zapomniała. Mimo, iż wiedzę na temat zdrowego odżywiania młodzież ma dobrą, to w codziennym życiu wygląda to zupełnie inaczej. Dlatego też w kolejnym etapie badań postanowiono sprawdzić, czy posiadana wiedza na temat sposobu odżywiania jest zgodna z odpowiednimi zachowaniami badanych. W związku z tym postawiono młodzieży wiele pytań, na które mieli udzielić pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi.

Zdecydowana większość, bo 55,92% dziewcząt i 42,72% chłopców przyznała, że nie  spożywa posiłków regularnie, w ogóle nie stara się jeść o stałych porach co najmniej trzy razy w ciągu dnia. Natomiast 74,61% dziewcząt i 82,02% chłopców jada białe pieczywo, chociaż wcześniej przyznali, że bogatsze w błonnik, składniki mineralne i witaminy jest pieczywo ciemne. Dieta znacznej grupy badanych (42,88% dziewcząt i 39,78% chłopców ) nie zapewnia dziennego zapotrzebowania na wapń, gdyż nie zawiera wystarczającej ilości mleka lub jego przetworów ( biały ser, jogurt, kefir ) [9]. Również duża część badanych (32,93% dziewcząt i 37,33% chłopców ) przyznała, że nie stara się, aby posiłki były zróżnicowane i składały się z wielu rozmaitych produktów ważnych dla zdrowia.

Młodzież przyznała również, że nie zastępuje mięsa zdrowymi posiłkami z ryb (55,75% dziewcząt i 52,86% chłopców), wiedząc o tym, że są one bardziej wartościowym źródłem białka. Badani przyznali również, że jedzą znacznie więcej tłuszczów zwierzęcych niż roślinnych (40,99% dziewcząt i 49,59% chłopców) i nic nie robią, aby w swojej diecie zmniejszyć lub przynajmniej ograniczyć spożycie słodyczy, słodkich, gazowanych napojów (40,31% dziewcząt i 60,76% chłopców) i soli kuchennej (42,71% dziewcząt i 53,95% chłopców).

Niespodziewanym okazał się fakt, że w tak młodym wieku 33,62% dziewcząt i 49,59% chłopców przyznało się do picia alkoholu. Ponadto większa część badanej młodzieży (88,34% dziewcząt i 92,1% chłopców) nie stosowała żadnej diety poza wegetariańską [10].


[1] Biernat J, Żywienie, żywność a żywienie. Wyd. Astrem, Wrocław 2001, s. 84-86.

[2] Oblacińska A i Weker H : Profilaktyka otyłości u dzieci i młodzieży od urodzenia do    dorosłości. Wyd. Hel-Med., Kraków 2008, s.23.

[3] Ibidem.

[4] Suliga E, Ocena częstości spożywania śniadań wśród dzieci wiejskich, 2005, s. 33-36.

[5] Krawczyński M ( Red. ), Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie, Wyd. Help-Med., Kraków   2008, s.62.

[6]  Woynarowska B : Edukacja zdrowotna. PWN, Warszawa 2008, s.304.

[7] Mędrala-Kuder E, Błędy żywieniowe dziewcząt w wieku gimnazjalnym a ryzyko wystąpienia u nich zaburzeń odżywiania 2009, s. 59-62.

[8] Banasiewicz I, Ubogie dzieci Małopolski. Badanie ankietowe w szkołach podstawowych i  gimnazjalnych województwa małopolskiego. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Kraków, 2007, s. 23-25.

[9] Waluś A, Wądołowska L, Cichon R, Długosz T, Analiza zwyczajów żywieniowych młodzieży   z Polski północno-wschodniej z zastosowaniem analizy czynnikowej 2006, s. 55-57.

[10] Borzucka-Sitkiewicz K : Kształtowanie zachowań w procesie socjalizacji a styl życia młodzieży. Wyd. UŚ Katowice 2005, s.81- 86.

Zdrowe żywienie i aktywność fizyczna

Rate this post

początek drugiego rozdziału pracy magisterskiej

Zdrowe żywienie, w połączeniu z aktywnością fizyczną należy do podstawowych potrzeb człowieka, jest niezbędnym warunkiem zachowania i wzmacniania zdrowia w całym okresie życia. Żywienie człowieka powinno być zawsze rozpatrywane wspólnie z jego aktywnością fizyczną. Zarówno zdrowe żywienie jak i aktywność fizyczna obecnie są zaliczane do podstawowych elementów prozdrowotnego stylu życia i sposobów zapobiegania dużej liczby chorób[1]. Wyliczenia wskazują, że blisko 40 jednostek chorobowych, w tym zaburzeń zdrowotnych powstaje na wskutek niezadowalającej jakości żywności lub w ogóle złym żywieniem. Do nich należą przede wszystkim: choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu i choroba wieńcowa ), nowotwory (żołądka, jelita grubego, prostaty u mężczyzn i piersi u kobiet ), otyłość, anoreksja i cukrzyca typu 2, niedokrwistość i osteoporoza. Przyczyną dużej ilości tych chorób jest między innymi mała aktywność fizyczna lub jej brak [2].

Promocja zdrowego żywienia oraz aktywności fizycznej są obecnie ważnym  czynnikiem polityki zdrowotnej w wielu krajach na świecie. Również w Polsce, w Narodowym Programie Zdrowia 1996-2005, podstawowe miejsce zajmują dwa cele operacyjne:„ Zwiększenie aktywności fizycznej ludności ”, „ Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowej żywności ”. Znowelizowana wersja programu na lata 2007-2015 utrzymuje oba te cele, dodając do drugiego  – zmniejszenie występowania otyłości. W marcu 2003 roku rozpoczęła działanie Platforma Unii Europejskiej d/s Żywienia, Aktywności Fizycznej i Zdrowia, a w grudniu 2005 roku Komisja Europejska zatwierdziła dokument „ Zielona Księga – Promowanie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej ”. Poświęcono w niej szczególnie dużo uwagi dzieciom i młodzieży w wieku szkolnym. Polska odpowiedziała pozytywnie na tę inicjatywę i stopniowo zaczęła wdrażać ogólnopolski program „ Trzymaj formę ”[3] w V i VI klasie szkoły podstawowej oraz w gimnazjum.


[1] Woynarowska B : Edukacja zdrowotna. PWN, Warszawa 2008, s.294.

[2] Ibidem s.294.

[3] Ibidem s.294.