Epidemiologia otyłości

Rate this post

podrozdział pracy magisterskiej

Tempo z jakim narasta epidemia otyłości zarówno u dzieci jak i młodzieży w wielu krajach, bierze się przede wszystkim ze złego sposobu odżywiania i braku aktywności fizycznej. Dużą rolę odgrywają również, coraz to większe wpływy zewnętrzne takie jak: czynniki społeczno-ekonomiczne oraz reklama. Otyłość zwana „epidemią XX wieku” jest istotnym problemem zdrowotnym współczesnego społeczeństwa i jednym z najczęściej występujących zaburzeń rozwojowych na świecie [1]. Dane wykazują, że problem ten będzie się również pogłębiał w XXI wieku. Nadwaga obserwowana wśród dzieci i młodzieży oprócz wielu innych powikłań zdrowotnych jest najczęściej występującym zaburzeniem rozwojowym i stanowi ogromne ryzyko powstania otyłości w dojrzałym wieku.

Badania, które miały na celu określić prawdopodobieństwo wystąpienia otyłości u osób dorosłych dowiodły, że z grupy dzieci  wieku poniemowlęcego (1-3 lat) w których:

  • rozpoznano  nadwagę – otyłymi dorosłymi zostanie 19%
  • rozpoznano otyłość – otyłymi dorosłymi będzie 26%

Inaczej jednak przedstawiają się dane w stosunku do młodzieży w okresie dojrzewania

(10-15 lat), które zmieniają się wraz z wiekiem i wynoszą kolejno 75% i 83%. Okres ten został nazwany okresem krytycznym rozwoju otyłości [2]. Natomiast 30,7% – 80% nastolatków, u których w okresie dojrzewania stwierdzono otyłość, pozostanie otyłymi w wieku dorosłym, z ryzykiem wystąpienia różnego rodzaju powikłań i chorób.

W minionych latach zostało w Polsce przeprowadzonych szereg badań, które dotyczyły częstotliwości występowania zarówno nadwagi jak i otyłości u dzieci i młodzieży w poszczególnych regionach i w skali całego kraju. Na ich podstawie stwierdzono nadwagę u kilku do kilkunastu procent, natomiast otyłość u kilku procent ogółu badanych.

Nie biorąc pod uwagę okresu niemowlęcego, odsetek dzieci i młodzieży ze stwierdzoną już nadwagą i otyłością rośnie wraz z wiekiem i jest największy u 14-15 letnich nastolatków w okresie dojrzewania [3].

Częstotliwość występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci w wieku 1 roku-9 lat według badań Szponara z 2000 roku  przedstawia się następująco [4]:

  • wiek poniemowlęcy ok. 20% – równy odsetek dziewcząt i chłopców
  • wiek szkolny ( 7-9 lat ) ok. 12% – odsetek dziewcząt wynosi 10%, a odsetek chłopców wynosi 14%.

Zaobserwowano również, że przerost masy ciała wśród dziewcząt występował częściej na wsi niż w mieście, a wśród chłopców odwrotnie.

W 2005 roku w Instytucie Matki i Dziecka zostały przeprowadzone kolejne badania, które miały określić, jak często występuje nadwaga i otyłość u młodzieży w okresie pokwitania. W związku z tym zbadana została grupa nastolatków w wieku 13-15 lat, w ilości ponad 8000. Stwierdzono wówczas nadwagę u 9% młodzieży, natomiast otyłość u 4,5% badanej grupy, rzadziej u chłopców niż u dziewcząt. W sumie przerost masy ciała występował

u ponad 13% ogółu badanych w wieku 13-15 lat i dotyczył co ósmego chłopca (12%) i co siódmej dziewczyny (15%) [5].

W grupie 14-latków zanotowano największy odsetek młodzieży z nadwagą i otyłością, który wyniósł 16% u dziewcząt i 12% u chłopców. Łącznie odsetek młodzieży z nadwagą i otyłością był trochę niższy na wsi (13%) niż w mieście (14%)[6]. Identyczny natomiast był odsetek nastolatków otyłych zarówno na wsi jak i w mieście i wyniósł 4,5%.

Coraz częściej występująca nadwaga i otyłość u młodzieży w okresie dojrzewania wzrasta z roku na rok i w okresie ostatnich 10 lat zwiększyła się o ok. 2%. Zaciera się również różnica nastolatków z nadwagą i otyłością na wsi i w mieście.


[1] Oblacińska A i Weker H : Profilaktyka…. s.11

[2] Ibidem.

[3] Oblacińska A i Weker H : Profilaktyka…. s.18.

[4] Ibidem s.18.

[5] Lange E, Szydłowska-Krusiec J, Chałabis K, Skład ciała i wybrane nawyki żywieniowe dzieci w wieku 13-15 lat, 2009, s. 36-39.

[6]  Ibidem s.18-19.