Streszczenie pracy magisterskiej z pielęgniarstwa

5/5 - (2 votes)

W pracy w pierwszych rozdziałach omówiono podstawowe definicje i pojęcia- otyłość. Przedstawiono zagadnienia dotyczące epidemiologii, etiologii i nawyków żywieniowych jako zachowań zdrowotnych, a także poruszono zagadnienia związane z aktywnością fizyczną, edukacją żywieniową i profilaktyką.

Celem pracy było sprawdzenie, w jakim zakresie i w jaki sposób odżywia się młodzież  w wieku gimnazjalnym w województwie małopolskim i czy jest on zgodny z zasadami racjonalnego żywienia.

Badaniami objęto grupę 100 gimnazjalistów, pierwszych, drugich oraz trzecich klas Gimnazjum w Kętach – 56 dziewcząt i 44 chłopców w wieku 13 – 15 lat.

Oceny sposobu żywienia uczniów dokonano za pomocą anonimowej ankiety. W ankiecie zawarto 30 pytań zamkniętych i 6 pytań otwartych..

Analiza wyników pozwoliła określić nieprawidłowości w zakresie jakości posiłków, przerw między nimi i regularności. Stwierdzono również, iż respondenci posiadają wiedzę na temat zdrowego stylu odżywiania się, ale nie stosują jej, o czym świadczą ich nawyki i popełniane błędy. Ponadto część ankietowanych za przekąskę niestety uważa chipsy oraz  fast-foody.

Zdrowe odżywianie się młodzieży

Rate this post

omówienie wyników badań z pracy magisterskiej o nawykach żywieniowych młodzieży c.d. 2

Wykres nr 21 Przedstawia przeznaczenie „kieszonkowego” na jedzenie.

Wynik badania jest zaskakujący, ponieważ młodzież w większości nie przeznacza „kieszonkowego” na jedzenie.  Największy odsetek tych, którzy nie przeznaczają kieszonkowego na jedzenie to grupa chłopców 14- letnich.  Najwięcej kieszonkowego na jedzenie przeznacza natomiast grupa 15- letnich dziewcząt.

Wykres nr 22 Przedstawia brak pieniędzy w domu na wyżywienie

Ankietowani uważają, że w ich domu nie brakuje pieniędzy na jedzenie, niestety 5% spośród grupy chłopców i dziewcząt 15- letnich wskazało, że w ich domu brakuje pieniędzy na wyżywienie, u chłopców 14- letnich ten odsetek jest nawet wyższy i wynosi 8%.

Wykres nr 23 Przedstawia dni, kiedy posiłki są jedzone wspólnie z rodziną.

Spośród wszystkich grup wiekowych zarówno chłopców ( poza grupą chłopców 13 i 15- letnich) jak i dziewcząt można zaobserwować, że posiłki jedzone wspólnie z rodziną w niektóre dni, stanowią największy odsetek udzielanych odpowiedzi.

Zawsze 55% 67% 69% 41% 75% 52%
Często 9% 17% 8% 41% 15% 24%
Rzadko 27% 17% 23% 12% 5% 24%
Nigdy 9% 0% 0% 6% 5% 0%
Zawsze 36% 28% 38% 29% 45% 33%
Często 36% 67% 38% 47% 45% 38%
Rzadko 18% 6% 23% 24% 10% 24%
Nigdy 9% 0% 0% 0% 0% 5%
Zawsze 100% 94% 92% 82% 75% 81%
Często 0% 6% 8% 12% 25% 10%
Rzadko 0% 0% 0% 6% 0% 10%
Nigdy 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Zawsze 0% 17% 15% 41% 20% 5%
Często 27% 33% 38% 41% 30% 14%
Rzadko 64% 44% 38% 0% 40% 48%
Nigdy 9% 6% 8% 18% 10% 33%
Zawsze 55% 72% 77% 35% 75% 33%
Często 45% 17% 15% 35% 20% 38%
Rzadko 0% 6% 8% 29% 5% 19%
Nigdy 91% 6% 0% 0% 0% 10%
             
  Chłopcy 13 lat Dziewczęta 13 lat Chłopcy 14 lat Dziewczęta 14 lat Chłopcy 15 lat Dziewczęta 15 lat

Tabela nr III Przedstawia częstotliwość jedzonych posiłków

    Chłopcy 13 lat Dziewczęta 13 lat Chłopcy 14 lat Dziewczęta 14 lat Chłopcy 15 lat Dziewczęta 15 lat
Nie 91% 94% 92% 65% 90% 95%
Tak Pomarańcza 9% 0% 0% 6% 0% 0%
Mleko 0% 6% 0% 0% 0% 0%
Jaja 0% 0% 8% 0% 0% 0%
Pleśń 0% 0% 0% 6% 0% 0%
Cytrusy 0% 0% 0% 12% 0% 0%
Jabłka 0% 0% 0% 6% 0% 0%
Orzechy włoskie 0% 0% 0% 6% 5% 0%
Wędliny 0% 0% 0% 0% 5% 0%
Przyprawy 0% 0% 0% 0% 0% 5%

Tabela nr IV Przedstawia rodzaje produktów spożywczych, na które młodzież  jest  uczulona.

Większość ankietowanych nie jest na nic uczulona. Bardzo niewielki jest odsetek osób, które są uczulone na mleko, jaja i owoce cytrusowe, orzechy włoskie, jabłka, wędliny czy przyprawy.

Wykres nr 25 Gimnazjaliści decydują o tym co chcą jeść.

W większości uczniowie mogą sami decydować o tym co chcą jeść, tylko 45% chłopców w wieku 13 lat nie może sama podejmować decyzji.

Wykres nr 26 Przedstawia odpowiedź na pytanie czy młodzież je więcej niż powinna.

Najwięcej tj.48%-83% ankietowanych twierdzi, że nie je więcej niż powinna, 17%-43%  uważa, że je za dużo. Natomiast  10% dziewcząt w wieku 15 lat określiła, że czasami je za dużo.

Wykres  nr 27 Przedstawia zachowanie po obfitym posiłku.

Zadowalające  jest to, że najwięcej, bo 61% 13- letnich dziewcząt idzie na spacer po obfitym posiłku, a duża część uczniów gimnastykuje się .Tylko niewielka ilość  respondentów na drugi dzień nic nie je.  Zaskakujący jest fakt, że aż 10% dziewcząt 15- letnich wymiotuje po obfitym posiłku, podobnie 8% chłopców 14- letnich oraz 6% dziewcząt 13- letnich.

Wykres nr.28 Przedstawia odpowiedź na pytanie o dobrą wagę

Ankietowani w większości uważają, że ważą dobrze, tylko 15%-38% uważa, że ma nadwagę. Zbyt mało waży 5%-12% uczniów.  Niewielki jest odsetek pośród chłopców  i dziewcząt, które uważają się za otyłe, największy odsetek spośród tej grupy, który uważa się za otyłe to chłopcy w wieku 14 lat (8%).

Wykres nr 29 Przedstawia stosowanie diety przez gimnazjalistów

Gimnazjaliści w większości nie stosują żadnych diet.  Jest kompletnym zaskoczeniem, że aż 38% chłopców 14- letnich wskazało, że stosuje dietę, tylko 13% wśród grupy 14- letnich dziewcząt przyznało się do stosowania diety.

Wykres nr.30 Przedstawia poziom wykształcenia rodziców ankietowanej młodzieży

Rodzice dużej części ankietowanej młodzieży posiadają wykształcenie wyższe, tylko niewielka liczba posiada zawodowe.

Cele i założenia badawcze

Rate this post

praca magisterska z promocji zdrowia

Celem pracy było sprawdzenie, w jakim zakresie i w jaki sposób odżywia się młodzież w wieku gimnazjalnym w województwie małopolskim i czy jest on zgodny z zasadami racjonalnego żywienia.

W prezentowanej pracy podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na następujące pytania:

  1. Czy gimnazjaliści regularnie spożywają posiłki?
  2. Jakie produkty spożywcze preferowane są przez badanych uczniów?

Materiał, metoda badań

Podstawowym czynnikiem wyróżniającym pracę naukową od innych prac twórczych jest metoda wyznaczająca przebieg i sposób prowadzenia badań. Przeprowadzenie badań jest nie tylko istotnym znamieniem, ale także elementem decydującym o jakości, poziomie i efektach każdej pracy naukowej. Istnieje związek przyczynowy, między odpowiednio dobraną i konkretnie realizowaną metodą, a przebiegiem czasowym i efektami badań naukowych.

Termin „ metoda naukowa” oznacza:

  • całokształt etapów pracy naukowej, czyli ogół sposobów badanego dochodzenia do pracy i pojęciowego jej przedstawienia, albo dokładniej mówiąc – ogół właściwych prowadzących do celu, czyli wnoszonych sposobów wykonywania badań naukowych, pisemnego ich opracowania oraz krytycznej oceny
  • sposób uzyskiwania materiału naukowego, czyli sposób prowadzenia badania naukowego

Badaniami objęto grupę 100 gimnazjalistów, pierwszych, drugich oraz trzecich klas Gimnazjum w Kętach, 56 dziewcząt i 44 chłopców, w wieku 13 – 15 lat. Oceny sposobu żywienia uczniów dokonano za pomocą anonimowej ankiety. W ankiecie zawarto 30 pytań zamkniętych i 6 pytań otwartych. Badanie zostało wykonane jednorazowo.

Poniższy wykres nr 1 przedstawia procentowy rozkład uczestników badania ankietowego.

Wykres nr 1. Charakterystyka respondentów

Zdrowe odżywianie młodzieży

Rate this post

omówienie wyników badań z pracy magisterskiej o nawykach żywieniowych młodzieży c.d.

Wykres nr 11 Przedstawia czas spożycia ostatniego posiłku

Najwięcej bo 53% dziewcząt w wieku 14 lat napisało, ze  ostatni posiłek spożywa między godziną 19-20.W badanej grupie 14- letnich chłopców znalazło się 46%  gimnazjalistów, którzy przyznali się, że ostatni posiłek jedzą po godzinie 20, a tylko 18% przed godziną 18.00 w grupie 13 letnich chłopców. Tylko w grupie wiekowej 15- letnich dziewcząt wskazano jako czas spożycia posiłku inny, niż możliwy do wyboru (10%).

Jak często jadasz owoce?
  Codziennie Kilka razy w tygodniu Kilka razy w miesiącu Raczej nie jadam
Chłopcy 13 lat 27% 73% 0% 0%
Dziewczęta 13 lat 44% 56% 0% 0%
Chłopcy 14 lat 38% 54% 8% 0%
Dziewczęta 14 lat 41% 47% 12% 0%
Chłopcy 15 lat 45% 45% 10% 0%
Dziewczęta 15 lat 43% 52% 5% 0%
Jak często jadasz słodycze?
  Codziennie Kilka razy w tygodniu Kilka razy w miesiącu Raczej nie jadam
Chłopcy 13 lat 36% 36% 27% 0%
Dziewczęta 13 lat 39% 33% 22% 6%
Chłopcy 14 lat 15% 69% 15% 0%
Dziewczęta 14 lat 29% 65% 6% 0%
Chłopcy 15 lat 25% 65% 10% 0%
Dziewczęta 15 lat 29% 67% 0% 5%
Jak często jadasz nabiał?
  Codziennie Kilka razy w tygodniu Kilka razy w miesiącu Raczej nie jadam
Chłopcy 13 lat 36% 64% 0% 0%
Dziewczęta 13 lat 50% 44% 6% 0%
Chłopcy 14 lat 31% 62% 8% 0%
Dziewczęta 14 lat 12% 71% 18% 0%
Chłopcy 15 lat 60% 35% 5% 0%
Dziewczęta 15 lat 24% 71% 0% 5%

Tabela nr 1.Przedstawia częstość spożywanych owoców, słodyczy oraz nabiału.

Z przedstawionej tabeli wynika, że 56% dziewcząt 13 letnich jada owoce kilka razy w tygodniu. Zaskakujące jest to, że 69% chłopców w wieku 14 lat spożywa słodycze kilka razy w tygodniu, a 71% respondentów w przedziale 14-15 lat  spożywa kilka razy w tygodniu nabiał.  Średnio 36% chłopców w przedziale wiekowym 13-15 lat codziennie spożywa owoce.  Średnio 55% dziewcząt w przedziale 13-15 lat spożywa słodycze kilka razy w tygodniu. Średnio 4 % chłopców w przedziale wiekowym 13-15 lat spożywa nabiał kilka razy w miesiącu.

Wykres nr 12 Rodzaje spożywanych napojów.

W badanej grupie ankietowanych , 73% 13- letnich chłopców odpowiedziało, że najczęściej pije wodę mineralną, a w grupie 14 -latków najczęściej spożywanymi napojami są napoje gazowane. Natomiast 44% dziewcząt w wieku 13 lat najczęściej pije soki naturalne. W przedziale wiekowym chłopców 13 i 14- letnich nie spożywa  w ogóle herbaty czarnej, ziołowej ani owocowej, tak samo jest w grupie dziewcząt 13- letnich.

Wykres nr 13  Ilość wypijanych napojów w ciągu dnia.

Pośród grupy wiekowej  dziewcząt 15- letnich 71% wskazało, że wypija 3-4 szklanek napojów w ciągu dnia, aż 70% chłopców 15- letnich wskazało natomiast, że wypija 4 szklanki i więcej napojów w ciągu dnia. W grupie wiekowej 13 i 14- letnich chłopców żaden nie wskazał, że wypija 1-2 szklanek napojów dziennie.

Wykres nr 14 Rodzaje spożywanych napojów energetyzujących

Wśród badanych chłopców i dziewcząt w wieku 13-15 lat  większość wskazała, że nie pije napojów energetyzujących w ogóle. Jako najpopularniejszy napój energetyzujący gimnazjaliści wskazali napój „Tiger”.  Jako drugi najpopularniejszy napój wśród zarówno dziewcząt jak i chłopców( oprócz 13- letnich chłopców i dziewcząt) wskazano napój „Power  Rade”.

Wykres nr 15 Okoliczności spożywania napojów energetyzujących.

Ankietowane 15- letnie dziewczęta odpowiedziały, że najczęściej piją napoje energetyzujące podczas nauki, natomiast  chłopcy w wieku 14 lat piją napoje aktywizujące gdy są zmęczeni.  Istnieje duży odsetek wśród chłopców i dziewcząt 13- letnich, a także pośród pozostałych grup wiekowych obu płci, które zadeklarowały, że nie piją napojów energetyzujących w ogóle.

Wykres nr 16 Przedstawia częstość spożywania napojów alkoholowych.

Ankietowane 13- letnie dziewczęta nie piją alkoholu w ogóle, natomiast 55% 15- letnich chłopców przyznało się do picia alkoholu częściej niż raz w miesiącu.  Wśród grupy wiekowej dziewcząt i chłopców 15- letnich, alkohol regularnie piją odpowiednio: chłopcy (5%) i dziewczęta (10%).

Wykres nr 17 Przedstawia picie napojów  alkoholowych w wieku gimnazjalnym.

Najwięcej ankietowanych dziewcząt w wieku 13 lat odpowiedziało, że nigdy nie piło  alkoholu, szokujące jest zaś to, że chłopcy w wieku 15 lat piją wódkę najczęściej spośród wszystkich grup wiekowych. W każdej z grup wiekowych zauważyć można zarówno wśród chłopców jak i dziewcząt spożycie piwa, które waha się procentowo od 11 do 27%.

Wykres nr 18 Przedstawia zatrudnienie rodziców.

Większość respondentów odpowiedziała, że oboje rodziców pracuje, w drugiej kolejności wskazano, że ojciec pracuje, a matka nie pracuje, najmniejszy odsetek respondentów wskazało, że ojciec nie pracuje, a matka pracuje.

Wykres nr 19 Przedstawia pobyt  jednego z rodziców za granicą.

W badanej grupie gimnazjalistów 24% dziewcząt w wieku 14 lat odpowiedziało, że jedno z rodziców przebywa za granicą, natomiast u dziewcząt w wieku 15 lat żadne z rodziców nie przebywa za granicą.

Wśród chłopców odsetek tych, którzy wskazali, że rodzice przebywają za granicą największy jest wśród 13- latków( 18%), następnie 14- latków ( 15%) oraz 15- latków (5%).

Grupy wiekowe Mama, tata i rodzeństwo Mama, tata, rodzeństwo i inni
Chłopcy 13 lat 36% 64%
Dziewczyny 13 lat 33% 67%
Chłopcy 14 lat 46% 54%
Dziewczyny 14 lat 22% 78%
Chłopcy 15 lat 35% 65%
Dziewczyny 15 lat 67% 33%

Tabela nr II Przedstawia z kim dany respondent mieszka

W gimnazjum, w którym została przeprowadzona ankieta 67% dziewcząt w wieku 15 lat  mieszka z mamą, tatą i rodzeństwem, natomiast 78% 14-letnich dziewcząt mieszka wraz z mamą, tatą, rodzeństwem i innymi osobami.

Wykres nr 20 Przedstawia osobę, która przygotowuje posiłki.

Ankietowana młodzież gimnazjalna 13-15 lat odpowiedziała, że posiłki w domu przygotowuje mama. Tylko 6% dziewcząt 14- letnich korzysta ze stołówki.  W grupie dziewcząt 13- letnich oraz chłopców 14 i 15- letnich nikt nie korzysta ze stołówki.  Zaskakujące jest to, że największy odsetek spośród gimnazjalistów, którzy przygotowują sobie sami posiłki to chłopcy 14- letni ( 31%).

[zakończenie tej pracy magisterskiej wkrótce]

Omówienie wyników badań

Rate this post

praca magisterska z promocji zdrowia

Prawidłowa dieta jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego fizycznego i psychicznego rozwoju organizmu każdego człowieka[1]. Wiek, w którym znajdowali się ankietowani (13-15 lat), to ważny okres, w którym zachodzą istotne przemiany w ustroju, mające związek nie tylko z dojrzewaniem płciowym, ale również ze zmianą sylwetki ciała oraz kształtowaniem się narządów wewnętrznych. W tym też czasie, dokonują się ważne zmiany w dojrzewaniu fizycznym, psychicznym i emocjonalnym młodych ludzi[2].

Prawidłowe żywienie jest głównym modyfikatorem rozwoju, stąd też tak ważną rolę odgrywa właśnie w wieku rozwojowym. Szczególnie dzieci i młodzież są podatne na skutki nieprawidłowego żywienia, dlatego w tej grupie społecznej bardzo ważne jest kształtowanie poprawnych nawyków żywieniowych. Przeciętna dieta nastolatka w Polsce różni się bardzo od zalecanych norm, głównie niewystarczającą ilością spożywanych posiłków i niewłaściwym ich rozkładem w ciągu dnia. W codziennej diecie jest przede wszystkim za mało warzyw i owoców oraz produktów mlecznych, a za dużo produktów wysokoenergetycznych takich jak fast-food [3].

Ogółem przebadano 100 uczniów gimnazjalnych w wieku 13-15 lat, uczęszczających kolejno do pierwszej, drugiej i trzeciej klasy gimnazjum. Badania przeprowadzono zimą 2010 roku  w województwie małopolskim w mieście Kęty.

Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że wśród rodzajów spożywanych produktów na I śniadanie dominują kanapki. Procentowo najwięcej kanapek zjadają 14- letnie dziewczęta oraz chłopcy, tutaj można zaobserwować największy udział procentowy odpowiednio wśród chłopców 85% oraz dziewcząt 71%. Wśród 13- latków oraz 15- latków można także zaobserwować procentowo największy udział kanapek jako produktu spożywanego na I śniadanie.  I śniadanie powinno być głównie źródłem białka zwierzęcego, jego składnikami powinny także być nabiał oraz warzywa [4].

Wskazane na wykresie 2 wyniki wskazują, że drugim najczęstszym produktem spożywanym przez młodzież jest właśnie nabiał. Podobne wyniki wykazała Sadowska stwierdzając, że aż 85% śniadań zawierało białko zwierzęce pochodzące z produktów nabiałowych[5]. Stwierdzić należy, że badani uczniowie pomijają warzywa, a także owoce co może powodować nierównowagę i pozbawić organizm niezbędnych mu witamin oraz protein.

W grupie wiekowej 14-latków zaobserwowano niskie spożycie nabiału jako składnika pierwszego śniadania – 8% chłopcy i 18% dziewczęta. Pocieszające jest jednak to, że 14- letnie dziewczęta nie jadają fast-foodów i produktów wysokoenergetycznych w ogóle, a 14- letni chłopcy tylko w 8% sięgają po tego typu produkty. Wbrew krążącym opiniom dotyczącym nadmiernego spożycia produktów typu fast-food, w gronie nastolatków w badanej grupie nie zauważono aby taka tendencja występowała. Okazuje się, że nadal dominuje tradycyjny model polegający na tym, że posiłki, a szczególnie obiady są spożywane w domu i tam także wytwarzane.

Śniadanie pełni bardzo ważną rolę w jadłospisie gimnazjalisty. Brak spożywania I śniadania może powodować rozdrażnienie, zmęczenie oraz zaburzenia koncentracji [6].

W trzecim wykresie przedstawiono wyniki dotyczące powodów nie zjadania I śniadania.

36% 13-letnich chłopców deklarowało, że nie je I śniadania, ponieważ wstaje za późno, tyle samo odpowiedziało, że nie ma apetytu, 18% chłopców nie je z powodu lenistwa. Natomiast dziewczęta  w tym samym wieku w ilości 39% odpowiedziały, że przyczyną nie jedzenia jest brak apetytu i tyle samo używa innych argumentów niż te zawarte w ankiecie.

8% 14- letnich chłopców odpowiedziało, że nie je I śniadania z powodu zbyt późnego wstawania, lenistwa i braku apetytu, natomiast 77% nie je I śniadania z innych powodów. Dziewczęta w tym samym wieku jako powód podają brak apetytu (65%). Jako powód dla, którego nie jedzą I śniadania z powodu lenistwa podało tylko 12% dziewcząt.

Grupa 15-latków była prawie zgodna. 80%-90% zarówno dziewcząt jak i chłopców jako powód  podała późne wstawanie. Do braku apetytu przyznało się 10%-20% uczniów.

Sadowska w swoich badaniach wskazała także, że jedną z przyczyn nie zjadania śniadań może być niedopilnowanie przez rodziców, zwłaszcza gdy oboje pracują i wychodzą wcześnie do pracy [7].

Bardzo podobne wyniki uzyskała Banasiewicz, która w swoich badaniach wskazała, że głównym powodem nie zjadania śniadań był brak czasu, a także niedopilnowanie przez rodziców [8].

Inaczej przedstawia się sytuacja jeśli chodzi o częstotliwość spożywanych przekąsek pomiędzy posiłkami. Ankietowani 15-letni chłopcy w ilości 55% zjadają przekąski, natomiast spora ich część bo 40% stwierdziła, że nie jadają przekąsek. 5% dziewcząt w wieku 15-lat nie podjada między posiłkami, a 33% dziewcząt spożywa przekąski. Wyniki wskazują, że 27% 13-letnich chłopców spożywa regularnie przekąski, a 33% dziewcząt podjada między posiłkami. Grupa  badanych 14-letnich chłopców (62%) przyznała się do podjadania między posiłkami, tylko 15% tego nie robi. Zadawalające jest to, że dziewczęta w wieku 14 lat (6%) nie jadają przekąsek, a 65% spożywa je sporadycznie. Ankietowani 15-letni chłopcy w ilości 55% jedzą przekąski, natomiast spora ich część bo 40% stwierdziła, że nie jada przekąsek. 5% dziewcząt w wieku 15-lat nie podjada między posiłkami, a 33% dziewcząt spożywa przekąski.

Za główny rodzaj przekąsek 13-letni chłopcy w 64% uważają chipsy, słodycze i produkty typu fast-food. Zadawalający jest fakt, iż 36% 13- letnich chłopców traktuje owoce jako przekąskę. Podobnie dziewczęta, aż 50% ankietowanych napisała, że za swoja przekąskę uważa owoce, a 33%  chipsy, słodycze i Fast-foody.

Zarówno chłopcy jak i dziewczęta  w wieku 14 lat w ilości 31%-47% spożywają owoce między posiłkami, natomiast 38%-41% spożywa produkty wysokoenergetyczne.

Zaskakujące jest to, że aż 30% 15-letnich chłopców za swoją przekąskę uważa nabiał oraz produkty mleko-pochodne, 40% badanych jada między posiłkami chipsy, słodycze i fast-foody. W tej samej grupie wiekowej 15-letnie dziewczęta (52%) jedzą między posiłkami produkty typu fast-food [9].

Niepokojące, i z pewnością szkodliwe dla prawidłowego odżywiania się jest zbyt duży udział chipsów, słodyczy oraz fast foodów zjadanych pomiędzy posiłkami, praktycznie w każdej grupie wiekowej zauważalny jest dominujący czynnik właśnie tego typu produktów. Podobne wyniki uzyskała Kołłątaj, która wykazała stosunkowo duży udział w diecie właśnie słodyczy i przekąsek [10].

Kolejny 6 wykres przedstawia ilość dań, które wchodzą w skład spożywanego obiadu. Obiad dwudaniowy preferuje 64% 13-letnich uczniów, 54% 14-letnich chłopców i tylko 6% 14- letnich dziewcząt. Natomiast 15-letnie dziewczęta jedzą obiad składający się z trzech dań lub tylko drugie danie, w przeciwieństwie do chłopców (85%), którzy spożywają obiad dwudaniowy.

Podsumowując, można stwierdzić, że olbrzymia większość młodzieży zjada obiad, co prawda istnieją różnice pomiędzy obfitością spożywanego obiadu, którą można zaobserwować wśród dziewcząt i chłopców. Wynika to z faktu, że chłopcy potrzebują znacznie więcej pokarmu ażeby zaspokoić swoje potrzeby, szczególnie w okresie wzmożonego wzrostu ciała, znacznie większego niż u dziewcząt.

Te wyniki potwierdzają także badania Wajszczyk oraz wsp., które jednoznacznie stwierdzają, że najczęściej spożywanym posiłkiem w trakcie dnia był obiad, badani wskazywali także, że najwięcej białka zwierzęcego oraz warzyw i owoców zjadała młodzież właśnie na obiad [11].

Surówki są dodatkiem,  chętnie spożywanym przez młodzież 13-15 lat, co widać na wykresie nr 7. Spożywa je 54%-95% gimnazjalistów. Najmniej 6% 13-letnich dziewcząt i  10% 15-letnich chłopców nie jada surówek do obiadu.

Codzienne spożywanie kolacji (wykres nr 8) deklaruje 55% 13-letnich chłopców i 83% dziewcząt, 69% 14-letnich chłopców i 35% dziewcząt, 65% 15-letnich chłopców i 29% dziewcząt.  Badania wskazują na fakt, że chłopcy znacznie częściej spożywają kolację od dziewcząt, na taki stan niewątpliwie wpływa jak już wcześniej wspomniano, większe zapotrzebowanie chłopców związane ze znaczącym wzrostem ciała w tym okresie życia. Wskazane dane znajdują także potwierdzenie w ankiecie, która prowadzona była przez Szczepańską i wsp., Wyniki wykazały, że 2% dziewcząt w wieku gimnazjalnym nie jadło kolacji, 28% spożywało ją nieregularnie, podczas gdy zdecydowana większość chłopców jadła ją codziennie [12].

Na wykresie nr 9 przedstawione są powody, dla których ankietowani nie jedzą kolacji. Jednym z powodów jest to, że w większości nie odczuwają oni głodu. Tak odpowiedziało 45% 13-letnich chłopców, 31% 14 letnich chłopców i 47% 14 letnich dziewcząt, 35% 15-letnich chłopców i 57% dziewcząt. Większość uczniów nie jada  kolacji z innych powodów niż te podane w ankiecie.

Na wykresie nr 11 przedstawione zostały godziny spożywania ostatniego posiłku. Większość uczniów stara się zjadać kolację między godziną 18-20. Przed godziną 18 ostatni posiłek spożywa tylko niewielka ilość młodzieży tj. 6%-18%.

Głównym napojem wypijanym przez 13-letnich chłopców jest woda mineralna, natomiast 15%-46% ogółu ankietowanej młodzieży w wieku 14-15 lat najczęściej pije napoje gazowane. Dużą popularnością cieszą się herbaty owocowe i czarne. Niepokojące jest to, że młodzież nie wskazała mleka, które stanowi przecież ważny składnik diety, zapewnia prawidłowy wzrost i rozwój układu kostnego młodych organizmów, zapobiegając występowaniu w przyszłości osteoporozy. Podany powyżej fakt potwierdzają także badania przeprowadzone przez Bożenę Regulską-Ilow, która stwierdziła, że w badanej grupie gimnazjalistów podaż produktów mlecznych była nieprawidłowa [13].

Duża część respondentów (wykres nr 13) wypija 3-4 szklanek napojów w ciągu dnia (25%-71%), natomiast 5%-24% przyznaje się, że wypija tylko od 1-2 szklanek napojów dziennie. Z wykresu nr 14 wynika, iż większa część młodzieży nie pije napojów energetyzujących. Respondenci w ilości 9%-20% przyznają, że piją środki aktywizujące podczas uprawiania sportu, a 5%-31% gdy są zmęczeni.

Z przeprowadzonego badania dotyczącego częstotliwości picia napojów alkoholowych wynika, że młodzież w wieku 13-15 lat raczej nie pije napojów alkoholowych, tylko niewielka część badanych przyznała się do picia wina, piwa i wódki. Wyniki badań pokrywają się także z tymi, które przeprowadziła Borucka Anna wśród warszawskich nastolatków w latach 1984-2004. Jest to dość szeroki zakres czasowy, natomiast daje on możliwość miarodajnego przedstawienia trendów picia alkoholu wśród młodzieży. Z wyników badań wyłania się trend malejącego odsetka uczniów, którzy piją alkohol często, zmniejszył się on wśród badanych chłopców z 53% do 45%, wzrósł natomiast wśród dziewcząt z 15% do 19%. Pomiędzy rokiem 1996, a 2004 nastąpiła stabilizacja odsetka uczniów niepijących, często pijących i upijających się [14].

Na wykresie nr 20, wykazano kto przygotowuje posiłek dla gimnazjalistów i w większości tą osobą jest mama, 17%-31% młodzieży w wieku 13-15 lat sama sobie przygotowuje posiłki. Zadowalające jest to, że ze stołówki korzysta 9% 13-letnich chłopców, 6% 14-letnich i 10% 15-letnich dziewcząt.

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe młodzieży jest większe niż osób dorosłych, ponieważ muszą one dostarczyć energii nie tylko do stałej odnowy ale też do systematycznego wzrostu tkanek rozwijającego się organizmu[15]. Dlatego też prawidłowa dieta to jedna z głównych podstaw prawidłowego rozwoju organizmu. Wiek, w którym znajdowali się ankietowani, to okres, w którym dokonują się gwałtowne przemiany w ustroju, związane z  dojrzewaniem płciowym, zmianą sylwetki ciała oraz formowaniem się narządów wewnętrznych młodego człowieka. Jest to czas, kiedy dokonują się istotne zmiany nie tylko w dojrzewaniu emocjonalnym, ale również psychicznym i społecznym [16].

Podsumowując należy stwierdzić, że badana młodzież tylko w pewnym zakresie realizuje zasady prawidłowego odżywiania się. Pozytywnymi czynnikami, które wyłaniają się z przedstawionych wyników jest to, że młodzież w zdecydowanej większości nie spożywa produktów typu fast-food w większych ilościach. Związane jest to poniekąd z mniejszą dostępnością takiego jedzenia w Polsce, a także z faktem przywiązania młodzieży do jedzenia posiłków w większości w domu, co także pokazują wyniki badań.

Zarysowany jest zdecydowanie model jedzenia trzech posiłków dziennie z zdecydowanym naciskiem na obiad oraz I śniadanie, znacznie mniejsze znaczenie ma natomiast kolacja, najmniejsze II śniadanie oraz podwieczorek. Generalnie zauważalne jest także to, że obiad jest posiłkiem, który traktowany jest jako najważniejszy, z reguły zjadane są obiady dwudaniowe czyli zupa oraz drugie danie, rzadziej młodzież wskazuje samą zupę lub tylko drugie danie. Młodzież w większości zjada posiłki w domu, kolejno w szkole i innych miejscach. Z badań wynika, że posiłki przyrządzane są w domu, przeważnie przez matkę, rzadziej przez ojca. Im starsza młodzież tym większy odsetek tych, którzy przyrządzają sobie sami posiłki.

Czynnikami niewątpliwie negatywnymi są : zbyt mały odsetek młodzieży spożywającej II śniadanie, zdecydowanie zbyt małe spożycie owoców oraz warzyw pomiędzy posiłkami. Młodzież nie wykazała, że spożywa mleko lub produkty mleczne, takie wyniki zostały także porównane z innymi przeprowadzonymi wśród młodzieży gimnazjalnej [17]. Wśród posiłków dominuje obfity obiad, rzadziej spożywane II śniadanie, natomiast I śniadanie jest zbyt mało wartościowe i również spożywane nieregularnie. Czynnikiem niepokojącym jest także znaczne spożycie słodyczy, chipsów i fast-foodów pomiędzy posiłkami.

Z przedstawionych danych wśród badanej młodzieży bardzo popularny był zwyczaj podjadania przekąsek takich jak chipsy, słodycze i fast-foody- aż 64% ankietowanych, zaś w małym stopniu są to owoce i nabiał. Według Wajszczyk i wsp. głównymi produktami spożywanymi w ramach podjadania były napoje, słodycze oraz owoce ( dziewczęta) i kanapki (chłopcy). Bardzo rzadko w ramach podjadania w skład wchodziły takie produkty jak: mleko, jogurty czy napoje mleczne [18].

Ponadto stwierdzono zbyt małe spożycie owoców, warzyw i wody mineralnej. Zaobserwowane błędy żywieniowe mogą spowodować braki w diecie między innymi: błonnika pokarmowego, niektórych witamin i składników mineralnych, a także jedno i wielonasyconych kwasów tłuszczowych.


[1] Kołłątaj B, Kołłątaj W, Karwat I, Nieprawidłowe nawyki żywieniowe u nastolatków- badania wstępne 2008; 89 (3): s. 395-400.

[2] Ibidem.

[3] Oblacińska A i Weker H : Profilaktyka otyłości u dzieci i młodzieży od urodzenia do dorosłości. Wyd. Hel-Med., Kraków 2008, s.23.

[4]  Suliga E, Częstość spożycia i wartość energetyczna śniadań wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, 2006, s. 44-45.

[5] Sadowska J, Zakrzewska A, Ocena częstotliwości oraz wartości energetycznej śniadań spożywanych przez uczniów wybranych szkół podstawowych i gimnazjalnych w Pile 2010: 61 (4): 413- 418.

[6] Chlebna- Sokół D, Zbęk E, Sobczak M, Zachowania zdrowotne dzieci, młodzieży i wybranych grup młodych dorosłych w Polsce 2007; (117): 63-67.

[7] Sadowska J, Zakrzewska A, Ocena częstotliwości oraz wartości energetycznej śniadań spożywanych przez uczniów wybranych szkół podstawowych i gimnazjalnych w Pile 2010: 61 (4): 413- 418.

[8] Banasiewicz I, Ubogie dzieci Małopolski. Badanie ankietowe w szkołach podstawowych i gimnazjalnych województwa małopolskiego. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Kraków 2007, s. 44-48.

[9] Wierzbicka E, Stosio A, Spożycie produktów typu „Fast Food” przez wybraną grupę    młodzieży szkolnej z rejonu Warszawy 2007, s. 33-37.

[10]  Kołłątaj B, Kołłątaj W, Karwat I, Nieprawidłowe nawyki żywieniowe u nastolatków- badania wstępne 2008; 89 (3): 395-400.

[11] Wajszczyk B, Charzewska J, Chabros B, Rogalska –Niedźwiedź M, Chwojnowska Z, Fabiszewska J, Jakościowa ocena sposobu żywienia młodzieży w wieku pokwitania, Zakład Epidemiologii i Norm Żywienia, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie.

[12] Szczepańska B, Malczewska-Lenczowska J, Gajewski J, Zwyczaje żywieniowe    młodzieży gimnazjalnej z warszawskiej szkoły mistrzostwa sportowego, Żywienie Człowieka i Metabolizm, 2007, XXXIV, Nr ½.

[13] Ilow R, Regulska-Ilow B, Płonka K, Biernat J, Ocena zwyczajów żywieniowych gimnazjalistów z Oleśnicy 2009.

69.Okulicz-Kozaryn K, Borucka A, Zmiany w piciu alkoholu przez warszawskich nastolatków w latach 1984-2004, Warszawa 2006.

[15]  Socha J, Żywienie dzieci zdrowych i chorych, wyd. lek PZWL, Warszawa 1998.

[16] Kołłątaj B, Kołłątaj W, Karwat I, Nieprawidłowe nawyki żywieniowe u nastolatków- badania wstępne 2008; 89 (3): 395-400.

[17] Topolska K, Cieślik E, Bodzioch A, Grzych-Tuleja E, Preferencje młodzieży gimnazjalnej z terenu województwa małopolskiego w zakresie spożycia mleka i produktów mlecznych 2010, s.35-37.

[18] Wajszczyk B, Charzewska J, Chabros B, Rogalska –Niedźwiedź M, Chwojnowska Z, Fabiszewska J, Jakościowa ocena sposobu żywienia młodzieży w wieku pokwitania, Zakład Epidemiologii i Norm Żywienia, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie.