praca magisterska z promocji zdrowia
Etiologia otyłości jest nauką badającą przyczyny składające się na powstanie choroby. Na powstanie otyłości znacząco wpływają czynniki środowiskowe i genetyczne wraz z dziedziczeniem homeostazy energetycznej ustroju. Do dzisiaj nie zidentyfikowano głównego genu ani jego mutacji odpowiedzialnego za rozwój otyłości.
Uwarunkowania cywilizacyjne, zwiększenie produkcji żywności i rozpowszechnianie diety wysokokalorycznej ma dodatkowy i jakże istotny wpływ dla powstania otyłości. Z jednej strony wzrasta dostęp do taniej żywności o zbyt dużej wartości energetycznej, a z drugiej, ograniczeniu ulega lub całkowicie zanika aktywność fizyczna [1].
Przejście na taki styl życia prowadzi do pobudzenia genetycznie uwarunkowanych mechanizmów, a co za tym idzie do gromadzenia się zwiększonej tkanki tłuszczowej. Rozróżnia się dwa typy otyłości: prostą i wtórną. Etiologia otyłości prostej to czynniki środowiskowe oraz czynniki genetyczne[2].
Do czynników środowiskowych, które sprzyjają powstaniu i rozwojowi otyłości należą[3]:
- rodzina (uwarunkowania genetyczne, karmienie piersią, nadwaga u rodziców, sytuacja socjalno-ekonomiczna rodziny)
- informacja oraz edukacja (lekcje w szkołach, przekazy medialne)
- żywność wysokoenergetyczna (promowanie poprzez ceny i reklamy telewizyjne, ale również jedzenie „na zewnątrz”, marketing w szkołach)
- aktywność fizyczna (brak pomieszczeń oraz sprzętu sportowego w szkołach, brak ścieżek rowerowych, niewielka ilość placów zabaw).
Natomiast do uwarunkowań genetycznych należą układy regulujące czynności metaboliczne tkanek tłuszczowych:
- dziedziczenia sposobu żywienia w rodzinie- genetyczne uwarunkowanie reakcji na różnego rodzaju składniki pożywienia i preferencje żywieniowe. Osoby otyłe preferują przede wszystkim tłuste pokarmy oraz słodycze.
- dziedziczenia skłonności do wadliwej przemiany materii oraz nadmiernego magazynowania tkanki tłuszczowej.
Otyłość uwarunkowana genetycznie może być monogenowa lub wielogenowa, z którą związanych jest blisko 250 genów. W przebiegu schorzeń wielogenowych dochodzi często do rozwoju otyłości wtórnej do której należą m.in.: zespół Carpentera, zespół Willego– Pradera, zespół Laurence’a- Moona- Bardeta- Biedla, zespół Downa czy achondroplazja.
Otyłość monogenowa występuje na szczęście bardzo rzadko i dotyczy ok. 5 % wszystkich przypadków otyłości. Stanowi jednak ogromny problem kliniczny, ponieważ prowadzi do rozwoju poważnych jej odmian nawet już we wczesnym okresie dzieciństwa.
[1] Nitsch-Osuch A, Kędzierska M, Topczewska-Cabanek A, Gyrczuk E, Życińska K, Wardyn K, Nawyki żywieniowe młodzieży w wieku gimnazjalnym- co nastolatki jedzą w szkole? 2009, s. 43-45.
18.Oblacińska A i Weker H : Profilaktyka otyłości u dzieci i młodzieży od urodzenia do dorosłości. Wyd. Hel-Med., Kraków 2008, s.15.
[3] Oblacińska A i Weker H : Profilaktyka… s.15-16.
Profesjonalne usługi pisania prac z promocji zdrowania, zarządzania w ochronie zdrowia, edukacji zdrowotnej i wielu innych dziedzin znajdziesz na stronie pisanie prac.
